Iedereen weet van de racistische misdaden die de Ku Klux Klan pleegde. De terreur die deze organisatie aanrichtte onder Afro-Amerikanen is algemeen bekend.Ik gebruik bewust het woord ‘terreur’, omdat geweld met een politieke inslag verdacht veel weg heeft van terrorisme. De Klan was en is, in al haar reïncarnaties, een terroristische organisatie.Minder mensen associëren de Ku Klux Klan vandaag de dag echter met sektarisme.

Historisch gezien word het bestaan van de Ku Klux Klan in 3 periodes verdeeld.Men spreekt van de ‘1e Klan'(1865-1871),de ‘2e Klan'(1915-1944)en de ‘3e Klan'(1946-tot heden). Ik zal me in deze blog richtten op het geweld van de ‘2e Klan’.

De VS is een immigratieland. Maar met dat gegeven was niet iedereen blij. Met de immigratie van katholieke Ieren, Duitsers en Italianen zou volgens sommige groepen de ‘protestantse identiteit’ van de VS in gevaar komen. De Ku Klux Klan besloot om aanvallen uit te voeren op katholieke immigranten. De ‘hoogtijdagen’ van de ‘2e Klan’ waren vooral in de jaren 20. Dat de Klan in sommige hoge kringen steun had werd pijnlijk duidelijk in 1921 toen een Klan lid, die een katholieke priester had vermoord werd vrijgesproken door de jury, die grotendeels uit Klan leden bestond.De Klan ging dat decennium vrolijk door met geweld. Een ‘argument’ tegen de katholieke immigranten was dat zij meer loyaal zouden zijn aan het Vaticaan dan aan de VS.

In buurland Mexico was eind jaren 20 een oorlog gaande tussen de antiklerikale overheid van Plutarco Elias Calles en katholieken die op voornamelijk op het platteland woonden.Feitelijk gezien was het ook een nasleep van de Mexicaanse Revolutie. Gewapende opstanden waren niet vreemd in het Mexico van die tijd. De Mexicaanse grondwet van 1917 had al veel antiklerikale elementen, maar deze werden nooit echt tot uitvoer gebracht.Na het aantreden van Calles in 1924 werd er uiteindelijk werk van gemaakt. Kloosters en scholen werden gesloten, de overheid kreeg het monopolie over het onderwijs en geweld werd daarbij niet geschuwd. Ook priesters werden geëxecuteerd.De opstand die toen onder de plattelandsbevolking bestond heet de Cristero oorlog, die 3 jaar duurde. Opvallend is dat de katholieke organisatie The Knights of Columbus 1000 dollar aan de Cristero rebellen doneerde voor wapens en munitie(de organisatie verleende ook steun aan Mexicaanse vluchtelingen in de VS). Als reactie hierop bood de Ku Klux Klan 10.000 dollar aan aan de regering van president Calles om de katholieke kerk in Mexico er onder te krijgen.

Antikatholieke sentimenten in de VS waren al ouder dan de Ku Klux Klan.In 1844 waren er rellen in Philadelphia waar een katholieke kerk werd aangevallen. Waar het antikatholicisme in Mexico eerder te maken had met liberale antiklerikale ideologieën die door de Franse Revolutie geïnspireerd waren, was het antikatholicisme al in de koloniale tijd mee geëmigreerd met Engelse vluchtelingen die de godsdienstoorlogen van Europa wouden ontvluchtten. Het ging hier dan om de zogenoemde ‘Pilgrim Fathers’ en andere protestanten met een puriteinse inslag.

 

 

Soms kan een naam van een regio of land op verschillende gebieden slaan. Zo heb je bijvoorbeeld 2 regio’s die Galicië heetten, 1 in Spanje en 1 in Oekraïne. De naam van het hedendaagse Mauritanië is afgeleid van het gebied Mauretanië uit de Oudheid, dat een stuk noordelijker ligt dan het huidige land. Het lag in het huidige Marokko en Algerije. Soedan verwijst niet alleen naar een land, maar ook naar een gebied. Een gebied wat zich uitstrekt tot West Afrika. Met de term Aethiopia is ook zoiets vreemds aan de hand.

De term ‘Aethiopia’ dateert al van een aantal eeuwen voor Christus.Het is eigenlijk een samenvoeging van 2 woorden en betekent eigenlijk zoiets als ‘verbrand gezicht’. Het was een term waar zwarte Afrikaanse mensen mee werden aangeduid. Als je met 21e eeuwse ogen kijkt is het misschien een vreemde term. Homerus zou het al over Aethiopia gehad hebben. De Griekse historicus Herodotus gebruikte de naam Aethiopia voor het gebied ten zuiden van Egypte. Ook beschreef hij de hoofdstad Meroe. Meroe was gesitueerd in wat vandaag de dag Soedan is. Dit roept natuurlijk vragen op, omdat het huidige land Ethiopië in een ander gebied ligt. Er is een verklaring voor; het Koninkrijk Aksum, wat gesitueerd is in wat vandaag Ethiopië en Eritrea is, grensde ooit aan Aethiopia. Aksum heeft toen dit gebied veroverd, en de naam toegeëigend. Als we het vandaag de dag over Ethiopiërs hebben, hebben we het niet over een etnische groep, maar over mensen uit het land Ethiopië. Er zijn immers verschillende etnische groepen in Ethiopië.

Een paar eeuwen voor Christus werd de Bijbel, dat toen nog alleen bestond uit het Oude Testament, vanuit het Hebreeuws vertaald naar het Grieks. De term ‘Koesjiet’ werd vertaald als iemand uit ‘Aethiopia’. Ethiopië word een aantal keer in de Bijbel genoemd. Waarschijnlijk word dan verwezen naar het rijk Koesj. In het Nieuwe Testament komt er in Handelingen 8 een ‘Ethiopische eunuch’ voor die gedoopt word door Filippus. Er word vermeld dat hij een dienaar is van de Kandake. ‘Kandake’ was in de Meroitische taal een term voor ‘koningin’. Een koningin uit het koninkrijk Koesj, met als hoofdstad Meroe. De veroveringen van het Koninkrijk Aksum hadden nog niet plaatsgevonden. Het rijk Koesj lag in het gebied wat we ook wel Nubië noemen. In Numeri word vermeld dat Mozes een Nubische vrouw had. In de Bijbel worden dus soms meerdere termen gebruikt.

In het jaar 330 werd een naamgenoot van Mozes geboren, de Woestijnvader Abba Mozes. Er word over hem gezegd dat hij is geboren in Ethiopië, maar dan word dus vermoedelijk Koesj bedoeld. Hij word soms ook Mozes de Zwarte, Mozes de Ethiopiër, of Mozes de Abbyssinier genoemd.  Zo zie je maar dat een term je op het verkeerde been kan zetten als je de achtergronden niet kent.

Soms lijkt het alsof de ene vervolgde minderheid een hoger aaibaarheidsgehalte heeft dan de andere.Zo is er (terecht) veel aandacht voor de vervolging van de Rohingya. Maar als je begint over de genocide op de christenen in Irak word je schaapachtig aangekeken.Vaak nog niet eens uit kwade wil, maar het is iets wat mensen vaak gewoonweg niet weten.Er is wel eens aandacht voor onthoofdingen van gevangen genomen christenen, maar minder voor de genocidale praktijken van IS. Ik zeg hier trouwens niet mee dat er geen aandacht moet zijn voor het leed van de Rohingyas.Dat moet er natuurlijk wel zijn, en ik wil dat niet tegen elkaar uit spelen.Mijn interesse voor de dramatische situatie voor christenen in Irak is eigenlijk begonnen na de weerzinwekkende aanslag in oktober 2010 op een kerk van de Syrisch-Katholieke Kerk.Deze aanslag werd gepleegd door Islamitische Staat van Irak, wat toen nog tot het Al Qaeda netwerk behoorde.De aanslag schokte mij door de bruutheid.Als je kijkt naar de christenen in Irak,dan is de overgrote meerderheid daar van etnisch gezien Assyrisch. (Het is overigens wel goed om te zeggen dat er in sommige kringen een conflict bestaat of de mensen uit deze regio zich Arameeërs of Assyriërs moeten noemen.Andere groepen noemen zich duidelijk Arameeërs, en sommigen noemen zich liever Assyriërs. Vaak heeft dit te maken met geografie, of met het behoren van een kerk van de West-Syrische of de Oost-Syrische rite.Als buitenstaander blijf ik wijselijk buiten dit conflict, maar je zal toch een naam moeten gebruiken om een groep aan te duiden)

Kerkelijk gezien behoren ze tot verschillende denominaties. Maar Islamitische Staat en haar kornuiten maakte dat de afgelopen jaren vrij weinig uit. Veel christenen zijn vermoord, en veel zijn ook gevlucht. Langzamerhand komen er weer meer christenen terug naar het gebied, hoewel de toekomst allesbehalve zeker is. Onder Saddam Hussein waren er nog veel meer christenen in Irak. De Amerikaanse inval, en de kracht die het jihadisme als tegenreactie won, heeft de christelijke gemeenschap geen goed gedaan.Toch was het onder Saddam Hussein ook geen paradijs.De vervolging die er toen was, was meer cultureel en etnisch dan religieus.De Neo-Aramese taal werd onderdrukt, en het was verboden om kinderen namen te geven die een Akkadische of Assyrische oorsprong hadden.Ook namen die hun oorsprong hadden in het Syrische christendom werden verboden. Tariq Aziz , de rechterhand van Saddam Hussein, had als geboortenaam Mikhail Yuhanna(hij was religieus gezien onderdeel van de Chaldeeuws-katholieke kerk,een oosters-katholieke kerk). Het had te maken met de Arabisch-nationalistische ideologie van het regime van Saddam Hussein. Des te pijnlijker als je je realiseert dat de islamitische Arabieren in de 7e eeuw de gebieden waar de christenen woonden hebben veroverd.En de inheemse bevolking nadien heeft onderdrukt.

Het Syrisch christendom, wat veel breder is dan de kerken in Irak, bestaat al sinds de 1e eeuw van onze jaartelling. Het heeft geen hellenistische invloeden en het waren de afgezanten van het Syrische christendom die het christendom in de Malabarkust van zuid India brachten in de eerste eeuwen na Christus. Ook in andere delen van Azië zijn er Syrische missionarissen geweest, tot in China aan toe,maar deze gemeenschappen hebben uiteindelijk geen stand kunnen houden in de oorlogen die ontstonden.Dan heb ik het vooral over Nestorianen.Er zijn overigens nog steeds Nestorianen in zuid India, maar die vormen maar een kleine minderheid van de eeuwenoude gemeenschappen aldaar.Met het Syrische christendom bedoel ik dus niet de staat Syrie, of specifiek de christenen in de staat Syrie. Het is de staat Syrie die haar naam ontleend heeft aan de volkeren die het Syrische christendom aanhangen. Veel christenen in Syrie rekenen zich overigens ook tot het Syrisch christendom(wat in verschillende denominaties op te delen is).Maar de Orthodoxe Kerk van Antiochië en de Melkitisch-Grieks-katholieke kerk doen dat niet, zij volgen allebei de Byzantijnse Liturgie. In het Syrische christendom word de West-Syrische of de Oost-Syrische Liturgie gevolgd.De Maronitische Kerk(oosters-katholiek), die zich voor het grootste gedeelte in Libanon bevind, is ook onderdeel van het Syrische christendom maar heeft ook andere etnische invloeden. Ook heb je natuurlijk de Syrisch-orthodoxe kerk, de Nestorianen en alle varianten daarop. Ik zou voor de rest nog heel erg kunnen uitwijden over theologische verschillen en welke kerken er allemaal onder het Syrische christendom vallen, maar het gaat me er vooral om de eeuwenoude inheemse roots van het christendom in het Midden Oosten aan te tonen. De apostelen, die etnisch gezien Joods waren,en Jezus spraken Aramees. Nog steeds zijn er, naast christenen, kleine groepen Joden en Mandeeers die het Aramees gebruiken. Het Aramees was in die tijd een grote taal.

De christenen in het Midden Oosten, ongeacht etnische herkomst of denominatie, zitten in de knel. Juist als je opkomt voor minderheden zou dat je aan het hart moeten gaan.Welk geloof je ook hebt, of hoe ongelovig je ook bent.

Ik ben ooit eens iemand tegengekomen wiens tweede naam Adolf was. Het kwam ooit eens ter sprake, en toen was ik beduusd. De persoon was zich van geen kwaad bewust; Adolf was toch immers een gewone Duitse naam?

Feitelijk had deze man gelijk. Veel Nederlandse plaatsen hebben een Graaf Adolfstraat. De vele Graaf Adolfstraten in Nederland verwijzen echter niet naar de voormalige Oostenrijkse kunstschilder waar de naam tegenwoordig vooral mee geassocieerd word. De naam verwijst naar de broer van Willem de Zwijger. Graaf Adolf vond de dood bij de slag in Heiligerlee in de oorlog tegen de Spanjaarden. En wat te denken van Adolphe Sax? Ook zo’n klinkende naam.

Soms delen personen met heel verschillende idealen dezelfde namen. Benito Mussolini’s tweede naam luidde Amilcare. Amilcare komt van de naam Hamilcar, een naam die veel voorkwam in het oude Carthago. Er was een Carthaagse koning die Hamilcar heette, maar de meest bekende Hamilcar was Hamilcar Barkas, de Carthaagse veldheer. Hamilcar Barkas was de vader van de veldheer Hannibal Barkas. Benito Mussolini heeft met zijn troepen flink huisgehouden in Libië en Ethiopië. Het is ironisch dat de imperialist Mussolini zijn tweede naam deelde met een Noord-Afrikaanse veldheer. Bij vlagen vraag ik mij wel eens af hoe Hamilcar Barkas hier tegen aankijkt. Zou hij ergens op een wolk de invasies van zijn soort van naamgenoot gadegeslagen hebben?  Een ander soort van naamgenoot van Mussolini is Amilcar Cabral. Amilcar Cabral werd geboren uit Kaapverdiaanse ouders in wat toen nog Portugees Guinea heette. Later zou dit land Guinee-Bissau gaan heten. Hij speelde een belangrijke rol in de onafhankelijkheidsstrijd van Kaapverdië en Guinee-Bissau. En dan een soort halve naamgenoot zijn van een fascistische dictator en imperialist! Ik voel overigens ook erg mee met mensen die Osama heten en in het post 9/11 tijdperk zijn opgegroeid.

Judas, iedereen kent die naam wel. Vaak is het geen compliment als iemand ‘Judas’ genoemd word. Judas is de Griekse versie van de naam Judah. Judah is een naam die natuurlijk in en in joods is. De naam Judas Iskariot zal bij joden misschien tot schouderophalen leidden. Maar dat zal niet gelden voor Judas de Makkabeeer. Toen Alexander de Grote overleed, verdeelden zijn generaals zijn rijk. Het Seleucidische Rijk was 1 van deze zogenoemde Diadochen rijken. Antiochus IV, de leider van het Seleucidische Rijk wou een altaar van Baal in de Joodse Tempel bouwen. Dit heeft hij geweten. De militaire leider Judas de Makkabeeer en zijn kompanen veroverden na 3 jaar de Joodse Tempel en wijdde de tempel opnieuw in.Dit word nog steeds herdacht bij het vieren van Chanoeka. Zo zie je maar, de ene Judas is de andere niet.

Toen ik in 2009 katholiek werd, was ik me nog niet echt bewust van de oosters-katholieke kerken, of van Oosters christendom in het algemeen. Ik wist dat het bestond, en daar was de kous eigenlijk wel mee af.  Mijn interesse voor de ‘oosterse kant’ van de Kerk ontstond op een zeer wrange manier. In oktober 2010 pleegde Islamitische Staat van Irak, de voorloper van IS wat toen nog tot het Al Qaeda netwerk behoorde,een bloedige aanslag op een kerk in Bagdad. Het was een kerk van de Syrisch-Katholieke Kerk. Het was iets dat indruk op me maakte.Het was van een beestachtigheid die je in Nederland eigenlijk niet tegenkomt. In ieder geval niet op die schaal.Een jaar later begon het inferno in Syrië.

Ik kwam er pas achter dat 9 februari de dag is dat de heilige Maron word herdacht. De monnik Maron is de ‘naamgever’ van de Maronitische Kerk. In de Orontesvallei in        wat tegenwoordig Syrië is, in de buurt van de stad Apamea ontstond een kloostergemeenschap rond Maron. Dit was in het begin van de vijfde eeuw.  In het eerste millennium na Christus ontstonden er diverse theologische twisten en schisma’s. Dit ging meestal over Christologie. Christologie gaat over de aard van Jezus Christus. Tijdens het concilie van Chalcedon in de vijfde eeuw ontstond het schisma tussen Rome en wat de orientaals-orthodoxe kerken genoemd zou worden. Ik zou hier met allerlei technische termen kunnen gaan gooien, maar wie weet gaat het mensen dan duizelen, en komt het de leesbaarheid niet ten goede. Daarom zou ik globaal proberen aan te geven waar het verschil zat tussen degene die het concilie van Chalcedon aanvaardde, en tussen degene die het afwezen. De orientaals-orthodoxe kerken geloven dat Jezus 1 natuur heeft, die zowel goddelijk als menselijk is. Hiermee reageerde ze op verschillende Christologien die toendertijd aanhang hadden. De positie van de katholieke kerk was dat Jezus 2 naturen had ; een Goddelijke en een menselijke. Het schisma met de oosters-orthodoxen (die dus verschillen van de orientaals-orthodoxen) vond pas plaats in 1054, dat conflict was er toen nog niet op die manier. Dit schisma had ook gevolgen voor het Syrische christendom als geheel.De Syrisch-orthodoxe kerk van Antiochië erkende het Concilie van Chalcedon niet. De Maronieten erkende het concilie van Chalcedon wel. Kort door de bocht gezegd volgde de Maronieten de kerkpolitiek van de keizer, maar raakte ze door de Arabisch-islamitische veroveringen in de zevende eeuw geïsoleerd van andere christelijke gemeenschappen. Dat verklaarde ook bepaalde verschillen met de Kerk van Rome.  In de achtste eeuw kwamen de Maronieten in het Libanon gebergte terecht, waar ze nog steeds een sterke aanwezigheid hebben. Pas met de kruistochten kwamen de Maronieten weer in contact met het christelijke Westen. De kruisvaarders waren verbaasd dat de Maronieten specifiek naar de Paus informeerde. Er waren al honderden jaren geen contacten meer met de Kerk van Rome. In de twaalfde eeuw werd de communie ‘hersteld’. Eigenlijk is er nooit een schisma geweest. De communicatie met Rome werd bemoeilijkt door de geïsoleerde situatie van de Maronieten. Maar de Maronitische Kerk is bijzonder onder de oosters-katholieke kerken omdat ze nooit gescheiden zijn geweest van Rome door een schisma. De Syrisch-Katholieke Kerk waar ik het eerder over had, is bijvoorbeeld ontstaan toen bepaalde groepen in de Syrisch-Orthodoxe Kerk voor de communie met Rome kozen, met behoud van eigen liturgie en episcopaal model(parochiepriesters waren over het algemeen getrouwd,terwijl parochiepriesters in het Westen celibatair leven.Monniken die priester zijn leven wel celibatair.Dat is in alle Oosterse kerken zo). De Syrisch-Orthodoxen en Syrisch-Katholieken en de Maronieten hebben allemaal een vorm van de West Syrische liturgie in hun kerken. Ze zijn dan ook allemaal in dezelfde regio ontstaan.

Door verschillende factoren is er veel migratie geweest. De eerste ‘migratie’ was natuurlijk de gang richting het Libanongebergte geweest. Na de Kruistochten is er een gemeenschap in Cyprus ontstaan, die nog tot op de dag van vandaag bestaat.In de VS, Canada, Mexico, Australie, Colombia en Brazilie zijn ook grote Maronitische gemeenschappen ontstaan door migratie. De Libanese gemeenschap in Suriname komt ook uit het gebied in Libanon waar de Maronieten hun domicilie hebben. In tegenstelling tot die andere landen die ik noemde zijn er echter geen Maronitische parochies in Suriname. Veel Libanezen sloten zich aan bij de rooms-katholieke parochies. In Israël zie je bijvoorbeeld ook dat sommige Maronieten bij het Latijns Patriarchaat van Jeruzalem terecht kwamen, en dus voor de Romeinse ritus kozen in plaats van de West Syrische ritus die bij de Maronitische Kerk hoort.

Een van de bekendste Maronitische heiligen is de monnik Charbel Makhlouf die in de negentiende eeuw leefde. In Belgie is er een Maronitisch klooster wat ook naar deze heilige is vernoemd. Ook is er een Maronitische parochie in Belgie. In Nederland zijn er geen Maronitische parochies, maar is er wel een parochie van de Syrisch-Katholieke Kerk en zijn er een aantal Syrisch-Orthodoxe parochies.

Wanneer ben je gek? Ik vind dit een intrigerende vraag. Laten we het eens hebben over financiele malversaties en de verschillende manieren hoe daar mee omgegaan word.Een kleine krabbelaar die een formulier verkeerd invult krijgt gigantische problemen.In de hogere regionen zijn er dan opeens allerlei beschermingsmechanismen, is er een netwerk wat de boel toedekt. Dit soort scheve verhoudingen heb je ook wanneer het gaat om ‘waanzin’. In de voormalige Sovjet Unie werd de psychiatrie op een schandalige manier misbruikt.Politieke dissidenten werden er van beschuldigd ‘gek’ te zijn.Dit ging dan vooral om mensenrechtenactivisten en voorstanders van democratisering,mensen met een religieuze overtuiging, nationalisten, mensen die de Sovjet Unie wouden ontvluchten, en mensen die op de één of andere manier ongehoorzaam waren aan het regime.Een schurk als Stalin werd echter als ‘normaal’ gezien.Met alle desastreuze gevolgen van dien.Overigens is het nog schandaliger dat er allerlei randfiguren in Nederland in de Koude Oorlog deze man verdedigd hebben.Maar dat terzijde.

Iemand met psychopathische trekken kan op een bepaalde manier ver komen, omdat hij geen moeite heeft met harde beslissingen.Iemand kan daardoor op veel vlakken goed meedraaien.Het gebrek aan empathie kan problematisch zijn in de relaties die zo’n figuur onderhoud.Toch zal dit niet meteen opvallen door trucjes of slimmigheden.Dit zijn mensen die misschien niet meteen ‘gek’ overkomen, maar wel anders in elkaar zitten dan de gemiddelde mens.Een autist kan heel onhandig overkomen in het sociale verkeer, maar kan van goede wil zijn.Het gedrag is echter zo afwijkend(al verschilt het nogal per autist) , dat sommige mensen iemand liever uit de weg gaan. Rationele en ‘gezonde’ mensen kunnen ook gek gedrag gaan vertonen in bepaalde situaties.Irrationeel zijn, een blinde vlek ergens voor hebben.Wat ‘gek’ is, en wat dat niet is, is soms tamelijk arbitrair.

 

Een psychiatrisch probleem kan sterk ontwrichtend werken.De reactie van de omgeving kan dingen in feite nog erger maken.Vooroordelen, verkeerde aannames.Waar mensen vaak aan voorbijgaan is dat psychische ziekten onderling erg verschillen.Iemand die depressief is, of een dwangstoornis heeft, zal voor zijn omgeving niet gevaarlijk zijn.Dit geld ook voor veel andere diagnoses.Twee personen met dezelfde diagnose kunnen totaal verschillende persoonlijkheden hebben.Ook ergerlijk is dat mensen, vaak eerder uit onwetendheid dan uit kwaadaardigheid, allerlei instellingen op éen hoop gooien.Vaak is er protest van omwonenden als er een kliniek in de omgeving komt.Ik heb opzich best begrip voor mensen die niet weten wat er op hun afkomt. Ook zullen er zorgen zijn over de waarde van hun huizen.Maar niet elke instelling behandeld mensen die strafbare feiten gepleegd hebben.Dit is vooral het domein van de forensische psychiatrie.Niet iedereen die word opgenomen heeft een strafbaar feit gepleegd.Niet iedereen die ooit is opgenomen is een potentiële Michael Panhuis.

Ik heb zelf een paar opnames meegemaakt.Dit gebeurde in een periode dat ik heel onstabiel was en er veel met mij gebeurd is.Ik ben nu wat stabieler, ook al heb ik nog mijn problemen.Maar, hoe je het ook went of keert, je bent een tijd uit de maatschappij waardoor je een verschrikkelijk groot gat op je cv hebt.Ik vind persoonlijk dat in een beschaafd en vrij land je kwetsbare verleden geen hindernis zou moeten zijn voor een sterke toekomst.

Als we vandaag de dag aan het jodendom als religie denken,denken we gelijk aan           het rabbijnse jodendom.Dat is ook niet zo vreemd, aangezien de overweldigende meerderheid van de religieuze joden hier toe behoren.In feite is het het normatieve jodendom.De Talmoed speelt een belangrijke rol in het jodendom. Er word verschil gemaakt tussen de Jeruzalemse Talmoed en de Babylonische Talmoed.De eerste is in de 4e eeuw in de buurt van Jeruzalem ontstaan, de tweede is tussen 500 en 1000 in Mesopotamië ontstaan.Allebei hebben ze dezelfde Misjna als kern, maar de commentaren er op(de zogenaamde Gemara) verschillen.Nu is dus de vraag; wat is in vredesnaam de Misjna en wat zijn de Gemara?

Er werd altijd verschil gemaakt tussen de Geschreven Wet en de Mondelinge Wet.De Geschreven Wet staat in de Thora.De Thora zijn de eerste 5 boeken van wat de christenen het Oude Testament noemen.De Mondelinge Wet zijn de interpretaties en de uitleg van de joodse religieuze autoriteiten. Na de verwoesting van de Tweede Tempel in het jaar 70 veranderde het jodendom ingrijpend.De Tempel had een centrale functie in het jodendom.De Tempel had functies die de lokale synagogen niet hadden.De offerdienst vond er plaats.Na de verwoesting konden delen van de joodse religieuze wet, de halacha, niet meer worden uitgevoerd.Ook ontstond er, na de verpletterende nederlaag van de Bar Kochba opstand,een grotere diaspora. Er was dus overigens al een diaspora, maar die groeide dus.Na deze gebeurtenissen is de codificatie van de Mondelinge Wet begonnen.Dit is dus de Misjna.De commentaren op de Misjna worden de Gemara genoemd.

Het rabbijnse jodendom zou je kunnen zien als de ideologische opvolgers van de Farizeeën.Misschien doet dit wenkbrauwen fronzen, en doet deze uitspraak polemisch aan. Maar niks is minder waar. De Farizeeën waren de felste tegenstanders van Jezus Christus in het Nieuwe Testament.Het begrip Farizeeër heeft daardoor een hele negatieve lading gekregen.Zelfs in een grotendeels geseculariseerde cultuur zal niemand de term ‘Farizeeër’ als een compliment opvatten.Naast de Farizeeërs spreekt het Nieuwe Testament ook over de Sadduceeërs. Waar de Farizeeërs vaak uit meerdere lagen van de bevolking kwamen, waren de Sadduceeërs een wat elitaire priesterskaste. De Farizeeërs hielden sterk vast aan zowel de Geschreven Wet als aan de Mondelinge Wet.De Sadduceeërs daarentegen hechtte vooral belang aan de Geschreven Wet.

Het Karaitische jodendom heeft de Talmoed altijd afgewezen.Over het ontstaan van deze stroming bestaan verschillende theorieeen. Wat in ieder geval wel duidelijk is, is dat de 11e eeuw gezien kan worden als de ‘Gouden Eeuw’ van het Karaitische jodendom.Zeker 10 procent van de joden hing deze stroming aan.Het Karaitische jodendom erkent alleen de Geschreven Wet (de Thora). Dit heeft verschillende implicaties.Zo word er op een andere manier vastgesteld of iets kosher is dan in het rabbijnse jodendom.Ook word er op een verschillende manier vastgesteld of iemand joods is. In de Bijbel komen er een paar voorbeelden voor van Israelieten die met vrouwen van een ander volk trouwden. Er is geen enkele twijfel geweest over de ‘joodsheid’ van de nakomelingen uit deze huwelijken. De Karaiten vinden dan ook dat het jodendom door het vader word overgedragen.Hier verschillen ze dus sterk van mening met het rabbijnse jodendom.    Het idee dat het joods zijn via de moeder word overgedragen is ontstaan na de Babylonische ballingschap,in de 6e eeuw voor Christus. De Karaiten hebben, ondanks de verschillen die er ook zijn, een paar opmerkelijke overeenkomsten met de Beta Israel.   De Beta Israel zijn de joodse gemeenschappen die in Ethiopie, en door immigratie, en Israel te vinden zijn. Beiden hechtten ze geen waarde aan de Talmoed en geloven ze dat het joods zijn door de vader word overgegeven.Een groot verschil is dat de Karaieten de Talmoed bewust hebben afgewezen, en dat de Beta Israel geen weet hadden van de Talmoed.Dit doordat ze lang geisoleerd geleefd hebben van andere joodse gemeenschappen. Na hun aankomst in Israël zijn veel Beta Israel wel overgegaan tot het rabbijnse jodendom.Dit zodat de staat Israël hun duidelijk als joods kon aanmerken.

Er zijn zo’n 30.000 Karaiten , waarvan er 25.000 in Israel wonen.Verder zijn er nog kleine gemeenschappen op de Krim, en in de VS.Een groot gedeelte van de Karaiten in Israël hebben roots in Egypte. Hun afwijzing van de Mondelinge Wet en de Talmoed doet me denken aan het Sola Scriptura principe wat in het protestantisme leeft. Er is immers alleen plaats voor de Schrift en niet voor de Traditie. Ook zijn er parallellen met het Koranisme.

Van eind december 1991 tot februari 2002 woedde er een heftige burgeroorlog in Algerije.Algerije is decennia lang een één partij staat geweest, maar door hevige rellen in 1988 kwam daar een verandering in.De zittende regering verbood de tweede ronde van de verkiezingen, omdat ze bang waren dat de islamistische FIS de verkiezingen zouden winnen. De angst was dat deze partij de democratie wou afschaffen, en de sharia wou invoeren. FIS loyalisten richtten eigen milities op.De GIA was eigenlijk de meest radicale militie, omdat ze de overheid niet tot concessies wou dwingen, maar nog verder wou gaan. Frankrijk steunde het Algerijnse leger, met als gevolg dat er midden in de jaren 90 in Frankrijk een paar aanslagen plaatsvonden.Abdelbaki Sahraoui , een medeoprichter van de FIS , is in 1995 vermoord door de GIA.Dit omdat hij tegen het ‘verbreden’ van de jihad op Franse bodem was, hij wou het conflict binnen Algerije houden.Daarna volgen er talloze bomaanslagen.De meest in het oog springende van die aanslagen waren waarschijnlijk de aanslagen op de metro en de sneltram in Parijs in 1995. In 1996 waren er gelijksoortige aanslagen op de metro en de sneltram in Parijs.Maar de aanslagen in Frankrijk begonnen met de vliegtuigkaping in 1994, waar een paar doden bij vielen.De vlucht begon in Algerije, om bloedig te eindigen in Marseille. Voor al deze aanslagen was de GIA verantwoordelijk. Naast de gevechten met het leger in Algerije, word de GIA ook verantwoordelijk gehouden voor de moorden op verschillende schrijvers en muzikanten. De moorden op Cheb Hasni en Lounes Matoub zijn de meest in het oog springende. De eerste had een vijand in de islamisten omdat hij over onderwerpen als seks, alcohol en echtscheiding zong.De tweede was heel helder in zijn atheistische opvattingen, zijn sympathie voor het secularisme, en het promoten van de Berber zaak en de vrijheid van meningsuiting. Lounes Matoub had zowel in de Algerijnse overheid met haar Arabisch-nationalistische ideeën als in de islamisten een vijand. Hij was in 1994 ook al een tijdje ontvoerd door de GIA.Hij is vermoord in 1998.Sommige mensen denken dan ook dat de overheid achter zijn moord zit, in plaats van de islamisten. Er zijn ook theorieën die beweren dat het Algerijnse leger islamistische milities geïnfiltreerd heeft, om met wrede acties de islamistische milities in diskrediet te brengen.

In mei 1996 zijn er 7 Franse Trappisten monniken vermoord in het dorpje Tibhirine.Dit klooster was er sinds 1938, en de monniken hebben lang in vrede gewoond met hun dorpsgenoten.Ook waren ze niet missionair ingesteld, om spanningen te vermijden. Ze hielpen zieken en onderhielden goede contacten met hun omgeving. Uiteindelijk ontstonden er spanningen tussen het klooster en de GIA. Wat uiteindelijk resulteerde in de ontvoering van 7 van de 9 monniken uit het klooster. De GIA wou de monniken ‘ruilen’ tegen Abdelhak Layada, 1 van de oprichters van de GIA. Er zijn verschillende theorieën over de dood van de monniken. De GIA claimt de moorden, maar er gaan ook verhalen rond dat de monniken ‘per ongeluk’ zijn omgekomen door luchtaanvallen van het Algerijnse leger die gericht waren op de GIA militanten.Een (anonieme) hoge westerse functionaris, die in de tijd van de moorden in Algerije was, zei dat de ontvoering georganiseerd werd door een GIA groep die geïnfiltreerd was door het Algerijnse leger. Het bombardement waar de monniken bij omkwamen, was een ‘fout’, en niet gepland.De gepensioneerde Franse generaal François Buchwalter heeft in 2009 tegen een rechter getuigt dat de monniken ‘per ongeluk’ zijn vermoord, maar dat de lijken onthoofd zijn om het er op te laten lijken dat de GIA achter de moorden zat.Abdelhak Layada beweerde een dag later dat de GIA de monniken onthoofd had na onderhandelingen met de Franse geheime dienst die op niks uitliepen. De 2 overgebleven monniken zijn overgeplaatst naar een Trappistenklooster in Marokko.Er is een film gemaakt over de monniken, Des hommes et des dieux, uit 2010. Waarschijnlijk worden de monniken in de loop van 2018 zalig verklaard.

Het is op zich waar dat het katholicisme in de 19e eeuw in Algerije meekwam met de Franse kolonisator. En dat het vooral werd aangehangen door de pied noirs. Het is ook hier door dat er Trappisten kloosters in Noord Afrika ontstonden. Maar de Fransen hebben het katholicisme geherintroduceerd.In de eerste eeuwen na Christus was er een christelijke aanwezigheid in de Maghreb. Vooral langs de kust van wat we tegenwoordig Algerije, Tunesië en Libië noemen.Augustinus van Hippo, de theoloog en bisschop, is geboren en gestorven in wat tegenwoordig Algerije is. Het zou anachronistisch zijn om hem een Algerijn te noemen, aangezien de stad Algiers,waar Algerije haar naam aan ontleent, in 944 is gesticht.Augustinus leefde in de 4e en 5e eeuw.Een meer wereldlijk figuur uit die regio van en paar honderd jaar eerder, Hannibal Barkas, word immers ook geen Tunesiër genoemd.Augustinus van Hippo was waarschijnlijk van Berber afkomst door zijn moeder.Zijn moeder heette Monica, wat in die tijd een van de meest voorkomende Berber namen was. Zijn vader was een Romeins staatsburger, maar dat zei in die tijd niet zoveel over etniciteit.Augustinus heeft veel invloed gehad op de katholieke theologie, en ook in de klassiek protestantse theologie(calvinisme, lutheranisme) heeft hij een grote invloed gehad.Hij is heel invloedrijk geweest in het Westerse christendom(katholicisme en protestantisme).Zijn invloed op het Oosterse christendom (orientaalse orthodoxie, oosterse orthodoxie en de oosters-katholieke kerken in communie met Rome) is veel minder groot geweest. Het christendom werd in de 1e eeuwen na Christus erg vervolgd.Tussen 303 en 305 was er de laatste vervolgingsgolf onder keizer Diocletianus.Veel christenen zwoeren hun geloof af uit lijfsbehoud en brachten zelfs offers aan Romeinse goden zodat ze met rust gelaten werden door de autoriteiten. Toen de vervolging stopte, keerden veel van deze christenen terug naar de katholieke kerk. Daar zaten ook priesters tussen. Deze groep werd ‘traditores’ genoemd. De Donatisten vonden dat de sacramenten die onder de priesters van de ‘traditores’ bediend werden, ongeldig waren. De Donatisten scheidden zich uiteindelijk af van de katholieke kerk.De Donatisten vormden de meerderheid onder de christenen in Noord Afrika. Vooral onder Berberse en Punische boeren hadden de Donatisten veel aanhang.Uiteindelijk is het Donatisme ingestort.Toen de Vandalen Noord Afrika binnenvielen kwam er weer een ander soort christendom de regio binnen.De Vandalen, een Oost Germaanse stam, hingen het Arianisme aan. Het Arianisme had een afwijkende opvatting over de Drie Eenheid. De Vandalen werden verjaagd door het Byzantijnse rijk.Door de opmars van de Arabieren in de 7e eeuw kwam de islam de regio binnen.De laatste restjes inheems christendom in Algerije en Tunesië verdwenen rond de 11e eeuw.

Augustinus van Hippo was niet de enige invloedrijke Noord Afrikaan in de katholieke kerk van die tijd.Tertullianus was dat ook, ook al ontwikkelde hij ketterse ideeën in de ogen van Rome.Over Rome gesproken, de pausen Victor I,Miltiades en Gelasius waren van Noord Afrikaanse afkomst en vermoedelijk Berbers.Cyprianus, de bisschop van Carthago, was vermoedelijk ook van Berberse afkomst. De theologische verdeeldheid en de onderlinge strijd die dat met zich mee heeft gebracht werd het christendom in de Maghreb uiteindelijk fataal toen de islam oprukte.Al is het aan de andere kant wel zo dat je nog een paar eeuwen restjes christendom had, als een soort eiland. Tot de 11e eeuw. De reden dat er nog steeds christendom in Egypte,Ethiopie en Eritrea is, is waarschijnlijk dat er nauwelijks onderlinge schisma’s waren.De sterke monastieke traditie in deze streken heeft ook een positieve invloed gehad.Die was er niet in de Maghreb.Overigens is het Nubische christendom ook nagenoeg verdwenen door de opmars van de islam.Net als de Berbers hebben ze de Arabieren lang van zich af kunnen houden, maar zijn ze uiteindelijk totaal geïslamiseerd door de veroveringen. Overigens waren zeker niet alle Berbers ten tijde van de Arabische veroveringen christelijk. Het religieuze landschap was verdeeld tussen de christelijke stromingen, het jodendom, en traditionele Berbergodsdiensten.

Als we teruggaan naar vandaag dan zie je dat er in Kabylië gek genoeg interesse is in evangelisch christendom, een opleving. Het is wel een minderheid van de bevolking, maar het is op zijn minst curieus. Kabylie ligt overigens wel een stuk westelijker dan de streek waar Augustinus vandaan kwam.

Ik dacht eerst dat het satire was. Een goede grap, om het jaar af te sluiten. Wat lucht in een hysterische wereld. Maar het stond er echt. De Zweedse predikante Susann Senter wil Jezus voortaan ‘genderneutraal’ aanduiden. Volgens een bericht van de Lutherse kerk in Zweden een maand eerder, zou God ook niet meer aangesproken mogen worden met een bepaald ‘gender’. De Zweedse kerk weet dus beter dan Onze Lieve Heer(ook al verdacht) hoe Hij aangesproken wilt worden. 2000 jaar christelijke traditie word geofferd op het altaar van modieuze identiteitspolitiek.

Ik word er een beetje droevig van, maar het is wel een consequentie van een identiteitspolitiek die mensen opdeelt in ‘onderdrukkers’  en ‘onderdrukten’.Bij onderdrukking denk je vaak aan geweld, onrecht of oneerlijke behandeling. Je er hard voor maken dat Jezus ‘genderneutraal’ aangeduid moet worden, getuigt eerder van een soort decadent rijkeluisactivisme. Waardoor je het risico loopt dat mensen echte onderdrukking(of misschien is onrecht in veel gevallen een beter woord) minder serieus nemen door de overkill van dit soort belachelijke berichten.

 

 

 

 

 

Met het aantreden van het nieuwe kabinet komt ook de ‘Nederlandse identiteit’ wat meer in de aandacht. En, nog zo’n topper, de ‘joods-christelijke traditie’.                            Het Wilhelmus moet gezongen worden op scholen en een bezoek aan een museum wordt voor elke schoolgaande puber verplicht.Ik ben bang dat dit niets anders is dan lege symboolpolitiek.Het zijn in ieder geval nationalistische impulsen waar ik niet zoveel mee heb.Niet omdat ik niet van Nederland als land houd, maar omdat ik denk dat het idee van identiteit dat gepropageerd wordt een oversimplificatie is.Ik denk dat identiteiten vaak ook lokaal zijn, of regionaal.Vooral in een klein land waar je, gezien de schaal, krankzinnig veel dialecten en accenten hebt.

Ik luister ’s avonds graag naar ‘Met het oog op morgen’ en daar hoorde ik iets interessants.Iemand zei dat er 50 jaar geleden in Brabant en Limburg vermoedelijk een andere opvatting van ‘Nederlandse identiteit’ was dan boven de rivieren.Pas is er ook een onderzoek verschenen waar uit bleek dat de helft van de Limburgers zich eerst Limburger voelt, en daarna pas Nederlander. Misschien dat dat vanuit historisch oogpunt ergens wel begrijpelijk is.Maar goed, sociale markeringen als ‘protestant’, of ‘katholiek’, of voor mijn part ‘socialist’ of ‘liberaal’ zijn in het Nederland van(op het moment waarop deze blog de ether in gegooid word) 2017 niet (meer) relevant.

De grote verhalen hebben voor veel mensen afgedaan, maar er is niets voor in de plaats gekomen. Hoeveel moeite ik ook heb met de politieke islam en met jihadisme, kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat een bepaald gedeelte van het anti islam sentiment ook deels zijn wortels heeft in de ontworteling van de Nederlanders zelf.’Progressieve waarden’ die nog geen halve eeuw (soms zelfs nog korter) gemeengoed zijn in Nederland zijn opeens leidend in de ‘strijd’ tegen de islam.Negentiende-eeuwse instituties als het koningshuis zijn opeens vaandeldrager van een identiteit.Het Wilhelmus is feitelijk nog geen eens een hele eeuw het officiële volkslied.Nou zijn de Oranjes natuurlijk wel langer met Nederland verbonden dan de negentiende eeuw. Mijn ergernis wat betreft het begrip ‘joods-christelijke traditie’ spits zich vooral toe op het feit dat die term pas na de Tweede Wereldoorlog in zwang is geraakt.Dat zou ook tot nadenken kunnen stemmen.