Het christenzionisme; een giftige cocktail van religieuze apocalyptiek en politiek activisme.

De steun van Amerikaanse evangelicalen aan Trump.

Vanmorgen hoorde ik een interview op Radio 1 met Robin de Wever over de steun van evangelicale christenen aan Trump. Het ging in het interview over de sterke eindtijdsverwachting van deze groep en de invloed die dat heeft op het Midden Oosten beleid van Amerika in het algemeen en op Trumps beleid in het bijzonder.Israël zou ten alle tijden gesteund moeten worden, omdat dat de Wederkomst van Jezus zou bespoedigen. Een vrij absurde gedachte, maar ook een gevaarlijke gedachte als dat invloed heeft op je politieke beleid. Dit is het christenzionisme.

Christenzionisme en andere vormen van zionisme.

Ik wil overigens duidelijk vermelden dat ik niet tegen het bestaan van de staat Israël ben. Ik denk dat de staat Israël een gegeven is, een realiteit. Ik ben persoonlijk een sterke voorstander van een Tweestatenoplossing, maar vraag me af of dat ooit gaat gebeuren. Het zionisme ontstond in de 19e eeuw als een vorm van seculier nationalisme. Na de Franse Revolutie groeide onder verschillende volkeren het nationalisme. Het Ottomaanse Rijk was aan het desintegreren, en verschillende volken als de Serven en Bulgaren ontwikkelden nationalistische denkbeelden en werden door diverse factoren onafhankelijk.Ook seculiere joden ontwikkelden een vorm van nationalisme. Ze zagen een plaats voor een joods thuisland in het Ottomaanse Rijk wat aan het desintegreren was.Religieuze joden waren tegen het seculiere nationalisme van de zionisten. Onder rabbijn Kook onstond er een synthese van zionisme en religie. De meeste religieuze zionisten zijn te vinden in het modern-orthodoxe jodendom. Er zijn sterke antizionistische of niet-zionistische tendensen bij ultraorthodoxe joden.Met niet-zionisme word dan vooral bedoelt dat de staat Israel als zodanig wel erkend word, maar dat er afstand word gedaan van de claims waar zij haar bestaan op baseert.

Hal Lindsay.

Als tiener las ik wel eens boeken van Hal Lindsay. Het zal waarschijnlijk omstreeks 2006 of 2007 zijn geweest. Wat ik persoonlijk erg hilarisch vond was dat hij sterk ageerde tegen het communisme, en met behulp van Bijbelse profetieën verklaarde dat dit systeem de Antichrist zou zijn die de wereld zal vernietigen. Dit was hilarisch omdat er in 2006 niet zoveel meer over was van het communisme. Het communisme heeft de Koude Oorlog niet overleefd, maar Hal Lindsay wel. Meerdere keren heeft hij de Armageddon voorspeld, en elke keer dat die niet voltrok, had hij weer een theorie waarin deze gebeurtenis zou worden uitgesteld.Met zijn foute voorspellingen is deze man overigens multimiljonair geworden. Hij heeft veel van zijn broddelwerkjes verkocht.

John Nelson Darby, dispensationalisme en chiliasme tegenover het amillenialisme.

Hal Lindsay heeft zich sterk laten beïnvloeden door de theorieën van John Nelson Darby. John Nelson Darby was een diaken van The Church Of Ireland, de Anglicaanse Kerk in Ierland. Op een gegeven moment twijfelde hij aan de structuur van de Anglicaanse Kerk(met haar diakens, priesters en bisschoppen). Hij vond dat er geen speciaal gewijde voorgangers zouden moeten zijn. Hij richtte de Plymouth Brethren op. In 1848 volgde er een schisma waar de ‘Open Brethren’ en de ‘Exclusive Brethren’ uit onstonden. In Nederland heeft de Vergadering van Gelovigen vergelijkbare ideeën. John Nelson Darby is belangrijk geweest in de ontwikkeling van het Dispensationalisme. 1 van de kenmerken van het Dispensationalisme is het sterke chilliasme. Het chilliasme heeft ook in andere hoeken van het evangelicale christendom aanhang.Het gaat er van uit dat veel Bijbelse profetieën letterlijk gaan gebeuren. Aanhangers van deze theorieën verbinden hun eindtijdverwachting vaak met onvoorwaardelijke steun aan Israël, en vaak is dat ook politieke steun. Katholieken en oosters-orthodoxen neigen over het algemeen meer naar het amillenialisme, waar een meer allegorische interpretatie van Openbaringen opgang vind. Dit geld overigens ook voor veel lutheranen, anglicanen en sommige gereformeerden. In 2006 hebben Palestijnse christenen de ‘Jerusalem Declaration on Christian Zionism’ uitgebracht, die werd ondersteund door de leiders van de lokale katholieke, lutheraanse, anglicaanse en Syrisch-Orthodoxe kerken. Hier werd het christenzionisme sterk veroordeelt. Het bestaan van de staat Israel werd niet ontkend, ook was het geen manifest voor de ontmanteling van de staat. Het ging specifiek om de mengeling van religieuze apocalyptiek en politiek activisme. Overigens is het ook zinvol om te vermelden dat christenzionisten zich niet alleen op Openbaringen, maar op profetieën uit de hele Bijbel baseren.

Een theologie met sterke politieke implicaties en de Nederlandse context.

In de Republikeinse partij is er een sterke evangelicale vleugel. Het neoconservatisme, met al zijn interventies in het Midden Oosten, vond in deze vleugel ook steun. 1 van de promotors van het christenzionisme in Nederland is de stichting Christenen voor Israël. In 2016 kwam er een opmerkelijke documentaire uit; 2Doc, Breng de joden thuis(die gewoon nog te bekijken is op internet). De Vlaming Koen Carlier , die in Oekraïne woont, word gefilmd tijdens zijn werk. Hij probeert verschillende joodse inwoners van Oekraïne te overtuigen dat ze aliyah moeten maken naar Israël. Emigreren dus.Toen ik de documentaire zag schrok ik van de manier waarop hij dat deed. Alle bezwaren van de joodse Oekraïners werden weggewuifd. Ook een vrouw die zich druk maakte over haar hoge bloeddruk  werd niet serieus genomen. Voor haar was dit een bezwaar voor emigratie, maar Koen Carlier bagatelliseerde dit door te zeggen dat iedereen in Oekraïne een hoge bloeddruk heeft. Er werd een misselijkmakende druk uitgevoerd op de mensen die op Carliers pad kwamen. Hij heeft in de documentaire zelfs gezegd; ‘ik blijf hier tot alle joden weg zijn uit Oekraïne’. In de optiek van dit soort organisaties komt Jezus Christus pas terug als alle joden geëmigreerd zijn naar Israël. Het is een tamelijk absurde manier om joden voor je karretje te spannen. En tamelijk ironisch, omdat joden niet zoveel met Jezus hebben. De opperrabbijn van Oekraïne heeft gezegd dat hij vond dat Christenen voor Israël niet ‘moesten stoken’ in Oekraïne. Dan is het wel duidelijk wat voor indruk het op hem achter heeft gelaten.