In verschillende delen van de wereld zijn er culturen die waarde hechten aan een ‘kastenstelsel’. In delen van West Afrika en Centraal Afrika is dat vrij sterk. De twisten tussen de Hutu’s en de Tutsi’s vinden ook hun basis hier in. Het kolonialisme heeft de tegenstellingen sterk aangewakkerd, maar de onderverdeling in ‘klassen’ was er al voor de Europeanen aan de macht kwamen. Er is natuurlijk ook het traditionele kastenstelsel in India. Officieel afgeschaft in 1931, maar cultureel gezien nog springlevend. Ook op het hindoeistische Bali is er een vorm van een kastenstelsel.
Wat erg opvallend is in India is dat het onderverdelen in kasten niet alleen een religieuze component heeft, maar ook onder niet-hindoes in India invloed heeft. Zo is het niet ongewoon voor een christen of moslim in India om sterk waarde te hechtten aan ‘kastes’. Een interessante groep wat dat betreft, zijn de Thomaschristenen die vooral in Kerala wonen, aan de Malabarkust. Volgens de legende zou de apostel Thomas hun het Evangelie gebracht hebben. Of dit helemaal zo is, is twijfelachtig. Wat wel als een paal boven water staat, is dat het christendom in Zuid India oude papieren heeft, en er al was voor het kolonialisme. De Malabarkust was ook een gebied waar de handel welig tierde, dit zorgde ook voor allerlei contacten. Syrische missionarissen hebben flink veel missiewerk verricht in Azie, ze zijn zelfs tot China gekomen. Van de Nestoriaanse gemeenschap daar is niets meer over. Al is de Nestoriaanse Stele wel een interessant reliek. Het Syrische missiewerk in Kerala is nog tot op de dag vandaag te zien. De Thomaschristenen horen tot verschillende kerken, maar praktiseren in hun kerk allemaal een vorm van de Syrische liturgie. Toch zijn ze sterk ‘Hindoe’ qua cultuur. De meeste voorouders van de Thomaschristenen behoorde tot een hogere kaste. Een deel zou zelfs tot de Brahmanen, een hoge kaste, hebben gehoord.
Boeddha ageerde sterk tegen het rigide kastenstelsel. 1 van zijn uitspraken komt er op neer dat je geen brahmaan word door geboorte, maar door gedrag. Toch is het kastenstelsel als sociale stratificatie wel degelijk aanwezig onder boeddhisten. In landen als India en Nepal horen hindoes tot de meerderheid en zijn boeddhisten een minderheid. Het Newah volk, wat voornamelijk in de Kathmandu vallei in Nepal leeft, is voornamelijk hindoeistisch, maar heeft een boeddhistische minderheid. Het Newah volk heeft een bepaald kastensysteem wat op een bepaalde manier religie overstijgend is, omdat de boeddhisten van het Newah volk hier ook aan gebonden zijn. Dit terwijl Boeddha, nota bene in het huidige Nepal geboren, sterk ageerde tegen het kastenstelsel. In Nepal schijnt er ook een bepaalde mate van syncretisme te zijn; hindoeisme en boeddhisme lopen soms sterk in elkaar over. Dit zal waarschijnlijk ook één van de redenen zijn dat de boeddhisten ook gebonden zijn aan dit stelsel. Overigens zijn er ook verschillende ‘scholen’ van het boeddhisme in Nepal, waar de Newah variant er in feite maar 1 van is.
Deaimabeleautodidact 